श्रीशिवसहस्रनामस्तोत्रं वायुपुराणे अध्याय ३०

शिवजी सहस्त्र नाम श्रृंखला में स्कन्दपुराणान्तर्गतम् श्रीशिवसहस्रनामस्तोत्रम्, शङ्करसंहिता श्रीशिवसहस्रनामस्तोत्रम् के बाद अब आप श्रीशिवसहस्रनामस्तोत्रं वायुपुराणे अध्याय ३० पढ़ेंगे।

श्रीशिवसहस्रनामस्तोत्रं वायुपुराणे अध्याय ३०

॥ दक्ष उवाच ॥

नमस्ते देवदेवेश देवारिबलसूदन ।

देवेन्द्र ह्यमरश्रेष्ठ देवदानवपूजित ॥ ३०.१८०॥

सहस्राक्ष विरूपाक्ष त्र्यक्ष यक्षाधिपप्रिय ।

सर्वतः पाणिपादस्त्वं सर्वतोऽक्षिशिरोमुखः ।

सर्वतः श्रुतिमान् लोके सर्वानावृत्य तिष्ठसि ॥ ३०.१८१॥

शङ्कुकर्ण महाकर्ण कुम्भकर्णार्णवालय ।

गजेन्द्रकर्ण गोकर्ण पाणिकर्ण नमोऽस्तु ते ॥ ३०.१८२॥

शतोदर शतावर्त्त शतजिह्व शतानन ।

गायन्ति त्वां गायत्रिणो ह्यर्च्चयन्ति तथार्च्चिनः ॥ ३०.१८३॥

देवदानवगोप्ता च ब्रह्मा च त्वं शतक्रतुः ।

मूर्त्तीशस्त्वं महामूर्ते समुद्राम्बु धराय च ॥ ३०.१८४॥

सर्वा ह्यस्मिन् देवतास्ते गावो गोष्ठ इवासते ।

शरीरन्ते प्रपश्यामि सोममग्निं जलेश्वरम् ॥ ३०.१८५॥

आदित्यमथ विष्णुञ्च ब्रह्माणं सबृहस्पतिम् ।

क्रिया कार्य्यं कारणञ्च कर्त्ता करणमेव च ॥ ३०.१८६॥

असच्च सदसच्चैव तथैव प्रभवाव्ययम् ।

नमो भवाय शर्वाय रुद्राय वरदाय च ॥ ३०.१८७॥

पशूनां पतये चैव नमस्त्वन्धकघातिने ।

त्रिजटाय त्रिशीर्षाय त्रिशूलवरधारिणे ॥ ३०.१८८॥

त्र्यम्बकाय त्रिनेत्राय त्रिपुरघ्नाय वै नमः ।

नमश्चण्डाय मुण्डाय प्रचण्डाय धराय च ॥ ३०.१८९॥

दण्डि मासक्तकर्णाय दण्डिमुण्डाय वै नमः ।

नमोऽर्द्धदण्डकेशाय निष्काय विकृताय च ॥ ३०.१९०॥

विलोहिताय धूम्राय नीलग्रीवाय ते नमः ।

नमस्त्वप्रतिरूपाय शिवाय च नमोऽस्तु ते ॥ ३०.१९१॥

सूर्य्याय सूर्य्यपतये सूर्य्यध्वजपताकिने ।

नमः प्रमथनाथाय वृषस्कन्धाय धन्विने ॥ ३०.१९२॥

नमो हिरण्यगर्भाय हिरण्यकवचाय च ।

हिरण्यकृतचूडाय हिरण्यपतये नमः ॥ ३०.१९३॥

सत्रघाताय दण्डाय वर्णपानपुटाय च ।

नमः स्तुताय स्तुत्याय स्तूयमानाय वै नमः ॥ ३०.१९४॥

सर्वायाभक्ष्यभक्ष्याय सर्वभूतान्त्तरात्मने ।

नमो होत्राय मन्त्राय शुक्लध्वजपताकिने ॥ ३०.१९५॥

नमो नमाय नम्याय नमः किलिकिलाय च ।

नमस्ते शयमानाय शयितायोत्थिताय च ॥ ३०.१९६॥

स्थिताय चलमानाय मुद्राय कुटिलाय च ।

नमो नर्त्तनशीलाय मुखवादित्रकारिणे ॥ ३०.१९७॥

नाट्योपहारलुब्धाय गीतवाद्यरताय च ।

नमो ज्येष्ठाय श्रेष्ठाय बलप्रमथनाय च ॥ ३०.१९८॥

कलनाय च कल्पाय क्षयायोपक्षयाय च ।

भीमदुन्दुभिहासाय भीमसेनप्रियाय च ॥ ३०.१९९॥

उग्राय च नमो नित्यं नमस्ते दशबाहवे ।

नमः कपालहस्ताय चिताभस्मप्रियाय च ॥ ३०.२००॥

विभीषणाय भीष्माय भीष्मव्रतधराय च ।

नमो विकृतवक्षाय खड्गजिह्वाग्रदंष्ट्रिणे ॥ ३०.२०१॥

पक्वाममांसलुब्धाय तुम्बवीणाप्रियाय च ।

नमो वृषाय वृष्याय वृष्णये वृषणाय च ॥ ३०.२०२॥

कटङ्कटाय चण्डाय नमः सावयवाय च ।

नमस्ते वरकृष्णाय वराय वरदाय च ॥ ३०.२०३॥

वरगन्धमाल्यवस्त्राय वरातिवरये नमः ।

नमो वर्षाय वाताय छायायै आतपाय च ॥ ३०.२०४॥

नमो रक्तविरक्ताय शोभनायाक्षमालिने ।

सम्भिन्नाय विभिन्नाय विविक्तविकटाय च ॥ ३०.२०५॥

अघोररूपरूपाय घोरघोरतराय च ।

नमः शिवाय शान्ताय नमः शान्ततराय च ॥ ३०.२०६॥

एकपाद्बहुनेत्राय एकशीर्षन्नमोऽस्तु ते ।

नमो वृद्धाय लुब्धाय संविभागप्रियाय च ॥ ३०.२०७॥

पञ्चमालार्चिताङ्गाय नमः पाशुपताय च ।

नमश्चण्डाय घण्टाय घण्टया जग्धरन्ध्रिणे ॥ ३०.२०८॥

सहस्रशतघण्टाय घण्टामालाप्रियाय च ।

प्राणदण्डाय त्यागाय नमो हिलिहिलाय च ॥ ३०.२०९॥

हूंहूङ्काराय पाराय हूंहूङ्कारप्रियाय च ।

नमश्च शम्भवे नित्यं गिरि वृक्षकलाय च ॥ ३०.२१०॥

गर्भमांसश‍ृगालाय तारकाय तराय च ।

नमो यज्ञाधिपतये द्रुतायोपद्रुताय च ॥ ३०.२११॥

यज्ञवाहाय दानाय तप्याय तपनाय च ।

नमस्तटाय भव्याय तडितां पतये नमः ॥ ३०.२१२॥

अन्नदायान्नपतये नमोऽस्त्वन्नभवाय च ।

नमः सहस्रशीर्ष्णे च सहस्रचरणाय च ॥ ३०.२१३॥

सहस्रोद्यतशूलाय सहस्रनयनाय च ।

नमोऽस्तु बालरूपाय बालरूपधराय च ॥ ३०.२१४॥

बालानाञ्चैव गोप्त्रे च बालक्रीडनकाय च ।

नमः शुद्धाय बुद्धाय क्षोभणायाक्षताय च ॥ ३०.२१५॥

तरङ्गाङ्कितकेशाय मुक्तकेशाय वै नमः ।

नमः षट्कर्मनिष्ठाय त्रिकर्मनिरताय च ॥ ३०.२१६॥

वर्णाश्रमाणां विधिवत् पृथक्कर्मप्रवर्तिने ।

नमो घोषाय घोष्याय नमः कलकलाय च ॥ ३०.२१७॥

श्वेतपिङ्गलनेत्राय कृष्णरक्तक्षणाय च ।

धर्मार्थ काममोक्षाय क्रथाय कथनाय च ॥ ३०.२१८॥

साङ्ख्याय साङ्ख्यमुख्याय योगाधिपतये नमः ।

नमो रथ्यविरथ्याय चतुष्पथरताय च ॥ ३०.२१९॥

कृष्णा जिनोत्तरीयाय व्यालयज्ञोपवीतिने ।

ईशानवज्रसंहाय हरिकेश नमोऽस्तु ते ।

अविवेकैकनाथाय व्यक्ताव्यक्त नमोऽस्तु ते ॥ ३०.२२०॥

काम कामद कामध्न धृष्टोदृप्तनिषूदन ।

सर्व सर्वद सर्वज्ञ सन्ध्याराग नमोऽस्तु ते ॥ ३०.२२१॥

महाबाल महाबाहो महासत्त्व महाद्युते ।

महामेघवरप्रेक्ष महाकाल नमोऽस्तु ते ॥ ३०.२२२॥

स्थूलजीर्णाङ्गजटिने वल्कलाजिनधारिणे ।

दीप्तसूर्याग्निजटिने वल्कलाजिनवाससे ।

सहस्रसूर्यप्रतिम तपोनित्य नमोऽस्तु ते ॥ ३०.२२३॥

उन्मादनशतावर्त्त गङ्गातोयार्द्धमूर्द्धज ।

चन्द्रावर्त्त युगावर्त्त मेघावर्त्त नमोऽस्तु ते ॥ ३०.२२४॥

त्वमन्नमन्नकर्त्ता च अन्नदश्च त्वमेव हि ।

अन्नस्रष्टा च पक्ता च पक्वभुक्तपचे नमः ॥ ३०.२२५॥

जरायुजोऽण्डजश्चैव स्वेदजोद्भिज्ज एव च ।

त्वमेव देवदेवशो भूतग्रामश्चतुर्विधः ॥ ३०.२२६ ।

चराचरस्य ब्रह्मा त्वं प्रतिहर्त्ता त्वमेव च ।

त्वमेव ब्रह्मविदुषामपि ब्रह्मविदां वरः ॥ ३०.२२७॥

सत्त्वस्य परमा योनिरब्वायुज्योतिषां निधिः ।

ऋक्सामानि तथोङ्कारमाहुस्त्वां ब्रह्मवादिनः ॥ ३०.२२८॥

हविर्हावी हवो हावी हुवां वाचाहुतिः सदा ।

गायन्ति त्वां सुरश्रेष्ठ सामगा ब्रह्मवादिनः ॥ ३०.२२९॥

यजुर्मयो ऋङ्मयश्च सामाथर्वमयस्तथा ।

पठ्यसे ब्रह्मविद्भिस्त्वं कल्पोपनिषदां गणैः ॥ ३०.२३०॥

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः शूद्रा वर्णावराश्च ये ।

त्वामेव मेघसङ्घाश्च विश्वस्त नितगर्ज्जितम् ॥ ३०.२३१॥

संवत्सरस्त्वमृतवो मासा मासार्द्धमेव च ।

कला काष्ठा निमेषाश्च नक्षत्राणि युगा ग्रहाः ॥ ३०.२३२॥

वृषाणां ककुदं त्वं हि गिरीणां शिखराणि च ।

सिंहो मृगाणां पततां तार्क्ष्योऽनन्तश्च भोगिनाम् ॥ ३०.२३३॥

क्षीरोदो ह्युदधीनाञ्च यन्त्राणां धनुरेव च ।

वज्रम्प्रहरणानाञ्च व्रतानां सत्यमेव च ॥ ३०.२३४॥

इच्छा द्वेषश्च रागश्च मोहः क्षामो दमः शमः ।

व्यवसायो धृतिर्लोभः कामक्रोधौ जयाजयौ ॥ ३०.२३५॥

त्वं गदी त्वं शरी चापि खट्वाङ्गी झर्झरी तथा ।

छेत्ता भेत्ता प्रहर्त्ता च त्वं नेताप्यन्तको मतः ॥ ३०.२३६॥

दशलक्षणसंयुक्तो धर्मोऽर्थः काम एव च ।

इन्द्रः समुद्राः सरितः पल्वलानि सरांसि च ॥ ३०.२३७॥

लतावल्ली तृणौषध्यः पशवो मृगपक्षिणः ।

द्रव्यकर्मगुणारम्भः कालपुष्पफलप्रदः ॥ ३०.२३८॥

आदिश्चान्तश्च मध्यश्च गायत्र्योङ्कार एव च ।

हरितो लोहितः कृष्णो नीलः पीतस्तथारुणः ॥ ३०.२३९॥

कद्रुश्च कपिलश्चैव कपोतो मेचकस्तथा ।

सुवर्णरेता विख्यातः सुवर्णश्चाप्यतो मतः ॥ ३०.२४०॥

सुवर्णनामा च तथा सुवर्णप्रिय एव च ।

त्वमिन्द्रोऽथ यमश्चैव वरुणो धनदोऽनलः ॥ ३०.२४१॥

उत्फुल्लश्चित्रभानुश्च स्वर्भानुर्भानुरेव च ।

होत्रं होता च होमस्त्वं हुतञ्च प्रहुतं प्रभुः ॥ ३०.२४२॥

सुपर्णञ्च तथा ब्रह्म यजुषां शतरुद्रियम् ।

पवित्राणां पवित्रं च मङ्गलानाञ्च मङ्गलम् ॥ ३०.२४३॥

गिरिः स्तोकस्तथा वृक्षो जीवः पुद्गल एव च ।

सत्त्वं त्वञ्च रजस्त्वञ्च तमश्च प्रजनं तथा ॥ ३०.२४४॥

प्राणोऽपानः समानश्च उदानो व्यान एव च ।

उन्मेषश्चैव मेषश्च तथा जृम्भितमेव च ॥ ३०.२४५॥

लोहिताङ्गो गदी दंष्ट्री महावक्त्रो महोदरः ।

शुचिरोमा हरिच्छ्मश्रुरूर्द्ध्वकेशस्त्रिलोचनः ॥ ३०.२४६॥

गीतवादित्रनृत्याङ्गो गीतवादनकप्रियः ।

मत्स्यो जली जलो जल्यो जवः कालः कली कलः ॥ ३०.२४७॥

विकालश्च सुकालश्च दुष्कालः कलनाशनः ।

मृत्युश्चैव क्षयोऽन्तश्च क्षमापायकरो हरः ॥ ३०.२४८॥

संवर्त्तकोऽन्तकश्चैव संवर्त्तकबलाहकौ ।

घटो घटीको घण्टीको चूडालोलबलो बलम् ॥ ३०.२४९॥

ब्रह्मकालोऽग्निवक्त्रश्च दण्डी मुण्डी च दण्डधृक् ।

चतुर्युगश्चतुर्वेदश्चतुर्होत्रश्चतुष्पथः ॥ ३०.२५०॥

चतुरा श्रमवेत्ता च चातुर्वर्ण्यकरश्च ह ।

क्षराक्षरप्रियो धूर्त्तोऽगण्योऽगण्यगणाधिपः ॥ ३०.२५१॥

रुद्राक्षमाल्याम्बरधरो गिरिको गिरिकप्रियः ।

शिल्पीशः शिल्पिनां श्रेष्ठः सर्वशिल्पप्रवर्त्तकः ॥ ३०.२५२॥

भगनेत्रान्तकश्चन्द्रः पूष्णो दन्तविनाशनः ।

गूढावर्त्तश्च गूढश्च गूढप्रतिनिषेविता ॥ ३०.२५३॥

तरणस्तारकश्चैव सर्वभूतसुतारणः ।

धाता विधाता सत्वानां निधाता धारणो धरः ॥ ३०.२५४॥

तपो ब्रह्म च सत्यञ्च ब्रह्मचर्यमथार्जवम् ।

भूतात्मा भूतकृद्भूतो भूतभव्यभवोद्भवः ॥ ३०.२५५॥

भूर्भुवःस्वरितश्चैव तथोत्पत्तिर्महेश्वरः ।

ईशानो वीक्षणः शान्तो दुर्दान्तो दन्तनाशनः ॥ ३०.२५६॥

ब्रह्मावर्त्त सुरावर्त्त कामावर्त्त नमोऽस्तु ते ।

कामबिम्बनिहर्त्ता च कर्णिकाररजःप्रियः ॥ ३०.२५७॥

मुखचन्द्रो भीममुखः सुमुखो दुर्मुखो मुखः ।

चतुर्मुखो बहुमुखो रणे ह्यभिमुखः सदा ॥ ३०.२५८॥

हिरण्यगर्भः शकुनिर्महोदधिः परो विराट् ।

अधर्महा महादण्डो दण्डधारी रणप्रियः ॥ ३०.२५९॥

गोतमो गोप्रतारश्च गोवृषेश्वरवाहनः ।

धर्मकृद्धर्मस्रष्टा च धर्मो धर्मविदुत्तमः ॥ ३०.२६०॥

त्रैलोक्यगोप्ता गोविन्दो मानदो मान एव च ।

तिष्ठन् स्थिरश्च स्थाणुश्च निष्कम्पः कम्प एव च ॥ ३०.२६१॥

दुर्वारणो दुर्विषदो दुःसहो दुरतिक्रमः ।

दुर्द्धरो दुष्प्रकम्पश्च दुर्विदो दुर्ज्जयो जयः ॥ ३०.२६२॥

शशः शशाङ्कः शमनः शीतोष्णं दुर्जराऽथ तृट् ।

आधयो व्याधयश्चैव व्याधिहा व्याधिगश्च ह ॥ ३०.२६३॥

सह्यो यज्ञो मृगा व्याधा व्याधीनामाकरोऽकरः ।

शिखण्डी पुण्डरीकाक्षः पुण्डरीकावलोकनः ॥ ३०.२६४॥

दण्डधरः सदण्डश्च दण्डमुण्डविभूषितः ।

विषपोऽमृतपश्चैव सुरापः क्षीरसोमपः ॥ ३०.२६५॥

मधुपश्चाज्यपश्चैव सर्वपश्च महाबलः ।

वृषाश्ववाह्यो वृषभस्तथा वृषभलोचनः ॥ ३०.२६६॥

वृषभश्चैव विख्यातो लोकानां लोकसत्कृतः ।

चन्द्रादित्यौ चक्षुषी ते हृदयञ्च पितामहः ।

अग्निरापस्तथा देवो धर्मकर्मप्रसाधितः ॥ ३०.२६७॥

न ब्रह्मा न च गोविन्दः पुराणऋषयो न च ।

माहात्म्यं वेदितुं शक्ता याथातथ्येन ते शिव ॥ ३०.२६८॥

या मूर्त्तयः सुसूक्ष्मास्ते न मह्यं यान्ति दर्शनम् ।

ताभिर्मां सततं रक्ष पिता पुत्रमिवौरसम् ॥ ३०.२६९॥

रक्ष मां रक्षणीयोऽहं तवानघ नमोऽस्तु ते ॥

भक्तानुकम्पी भगवान् भक्तश्चाहं सदा त्वयि ॥ ३०.२७०॥

यः सहस्राण्यनेकानि पुंसामाहृत्य दुर्द्दशः ।

तिष्ठत्येकः समुद्रान्ते स मे गोप्तास्तु नित्यशः ॥ ३०.२७१॥

यं विनिद्रा जितश्वासाः सत्त्वस्थाः समदर्शिनः ।

ज्योतिः पश्यन्ति युञ्जानास्तस्मै योगात्मने नमः ॥ ३०.२७२॥

सम्भक्ष्य सर्व भूतानि युगान्ते समुपस्थिते ।

यः शेते जलमध्यस्थस्तं प्रपद्येऽप्सुशायिनम् ॥ ३०.२७३॥

प्रविश्य वदने राहोर्यः सोमं ग्रसते निशि ।

ग्रसत्यर्कञ्च स्वर्भानुर्भूत्वा सोमाग्निरेव च ॥ ३०.२७४॥

येऽङ्गुष्ठमात्राः पुरुषा देहस्थाः सर्वदेहिनाम् ।

रक्षन्तु ते हि मां नित्यं नित्यमाप्याययन्तु माम् ॥ ३०.२७५॥

ये चाप्युत्पतिता गर्भादधोभागगताश्च ये ।

तेषां स्वाहाः स्वधाश्चैव आप्नुवन्तु स्वदन्तु च ॥ ३०.२७६॥

ये न रोदन्ति देहस्थाः प्राणिनो रोदयन्ति च ।

हर्षयन्ति च हृष्यन्ति नमस्तेभ्योऽस्तु नित्यशः ॥ ३०.२७७॥

ये समुद्रे नदीदुर्गे पर्वतेषु गुहासु च ।

वृक्षमूलेषु गोष्ठेषु कान्तारगहनेषु न ॥ ३०.२७८॥

चतुष्पथेषु रथ्यासु चत्वरेषु सभासु च ।

चन्द्रार्कयोर्मध्यगता ये च चन्द्रार्करश्मिषु ॥ ३०.२७९॥

रसातलगता ये च ये च तस्मात्परङ्गताः ।

नमस्तेभ्यो नमस्तेभ्यो नमस्तेभ्यश्च नित्यशः ।

सूक्ष्माः स्थूलाः कृशा ह्रस्वा नमस्तेभ्यस्तु नित्यशः ॥ ३०.२८०॥

सर्वस्त्वं सर्वगो देव सर्वभूतपतिर्भवान् ।

सर्वभूतान्तरात्मा च तेन त्वं न निमन्त्रितः ॥ ३०.२८१॥

त्वमेव चेज्यसे यस्माद्यज्ञैर्विविधदक्षिणैः ।

त्वमेव कर्त्ता सर्वस्य तेन त्वं न निमन्त्रितः ॥ ३०.२८२॥

अथ वा मायया देव मोहितः सूक्ष्मया त्वया ।

एतस्मात् कारणाद्वापि तेन त्वं न निमन्त्रितः ॥ ३०.२८३॥

प्रसीद मम देवेश त्वमेव शरणं मम ।

त्वं गतिस्त्वं प्रतिष्ठा च न चान्यास्ति न मे गतिः ॥ ३०.२८४॥

स्तुत्वैवं स महादेवं विरराम प्रजापतिः ।

भगवानपि सुप्रीतः पुनर्दक्षमभाषत ॥ ३०.२८५॥

परितुष्टोऽस्मि ते दक्ष स्तवेनानेन सुव्रत ।

बहुनात्र किमुक्तेन मत्समीपं गमिष्यसि ॥ ३०.२८६॥

अथैनमब्रवीद्वाक्यं त्रैलोक्याधिपतिर्भवः ।

कृत्वाश्वासकरं वाक्यं वाक्यज्ञो वाक्यमाहतम् ॥ ३०.२८७॥

दक्ष दक्ष न कर्त्तव्यो मन्युर्विघ्नमिमं प्रति ।

अहं यज्ञहा न त्वन्यो दृश्यते तत्पुरा त्वया ॥ ३०.२८८॥

भूयश्च तं वरमिमं मत्तो गृह्णीष्व सुव्रत ।

प्रसन्नवदनो भूत्वा त्वमेकाग्रमनाः श्रृणु ॥ ३०.२८९॥

अश्वमेधसहस्रस्य वाजपेयशतस्य च ।

प्रजापते मत्प्रसादात् फलभागी भविष्यसि ॥ ३०.२९०॥

वेदान् षडङ्गानुद्धृत्य साङ्ख्यान्योगांश्च कृत्स्नशः ।

तपश्च विपुलं तप्त्वा दुश्चरं देवदानवैः ॥ ३०.२९१॥

अर्थैर्द्दशार्द्धसंयुक्तैर्गूढमप्राज्ञनिर्म्मितम् ।

वर्णाश्रमकृतैर्धर्मैंर्विपरीतं क्वचित्समम् ॥ ३०.२९२॥

श्रुत्यर्थैरध्यवसितं पशुपाशविमोक्षणम् ।

सर्वेषामाश्रमाणान्तु मया पाशुपतं व्रतम् ।

उत्पादितं शुभं दक्ष सर्वपापविमोक्षणम् ॥ ३०.२९३॥

अस्य चीर्णस्य यत्सम्यक् फलं भवति पुष्कलम् ।

तदस्तु ते महाभाग मानसस्त्यज्यतां ज्वरः ॥ ३०.२९४॥

एवमुक्त्वा महादेवः सपत्नीकः सहानुगः ।

अदर्शनमनुप्राप्तो दक्षस्यामितविक्रमः ॥ ३०.२९५॥

अवाप्य च तदा भागं यथोक्तं ब्रह्मणा भवः ।

ज्वरञ्च सर्वधर्मज्ञो बहुधा व्यभजत्तदा ।

शान्त्यर्थं सर्वभूतानां श्रृणुध्वं तत्र वै द्विजाः ॥ ३०.२९६॥

शीर्षाभितापो नागानां पर्वतानां शिलारुजः ।

अपान्तु नालिकां विद्यान्निर्मोकम्भुजगेष्वपि ॥ ३०.२९७॥

स्वौरकः सौरभेयाणामूषरः पृथिवीतले ।

इभा नामपि धर्मज्ञ दृष्टिप्रत्यवरोधनम् ॥ ३०.२९८॥

रन्ध्रोद्भूतं तथाश्वानां शिखोद्भेदश्च बर्हिणाम् ।

नेत्ररोगः कोकिलानां ज्वरः प्रोक्तो महात्मभिः ॥ ३०.२९९॥

अजानां पित्तभेदश्च सर्वेषामिति नः श्रुतम् ।

शुकानामपि सर्वेषां हिमिका प्रोच्यते ज्वरः ।

शार्दूलेष्वपि वै विप्राः श्रमो ज्वर इहोच्यते ॥ ३०.३००॥

मानुषेषु तु सर्वज्ञ ज्वरो नामैष कीर्तितः ।

मरणे जन्मनि तथा मध्ये च विशते सदा ॥ ३०.३०१॥

एतन्माहेश्वरं तेजो ज्वरो नाम सुदारुणः ।

नमस्यश्चैव मान्यश्च सर्वप्राणिभिरीश्वरः ॥ ३०.३०२॥

इमां ज्वरोत्पत्तिमदीनमानसः पठेत्सदा यः सुसमाहितो नरः ।

विमुक्तरोगः स नरो मुदा युतो लभेत कामान् स यथामनीषितान् ॥ ३०.३०३॥

दक्षप्रोक्तं स्तवञ्चापि कीर्त्तयेद्यः श्रृणोति वा ।

नाशुभं प्राप्नुयात् किञ्चिद्दीर्घञ्चायुरवाप्नुयात् ॥ ३०.३०४॥

यथा सर्वेषु देवेषु वरिष्ठो योगवान् हरः ।

तथा स्तवो वरिष्ठोऽयं स्तवानां ब्रह्मनिर्मितः ॥ ३०.३०५॥

यशोराज्यसुखैश्वर्यवित्तायुर्धनकाङ्क्षिभिः ।

स्तोतव्यो भक्तिमास्थाय विद्याकामैश्च यत्नतः ॥ ३०.३०६॥

व्याधितो दुःखितो दीनश्चौरत्रस्तो भयार्दितः ।

राजकार्यनियुक्तो वा मुच्यते महतो भयात् ॥ ३०.३०७॥

अनेन चैव देहेन गणानां स गणाधिपः ।

इह लोके सुखं प्राप्य गण एवोपपद्यते ॥ ३०.३०८॥

न च यक्षाः पिशाचा वा न नागा न विनायकाः ।

कुर्युर्विघ्नं गृहे तस्य यत्र संस्तूयते भवः ॥ ३०.३०९॥

श्रृणुयाद्वा इदं नारी सुभक्त्या ब्रह्मचारिणी ।

पितृभिर्भर्तृपक्षाभ्यां पूज्या भवति देववत् ॥ ३०.३१०॥

श्रृणुयाद्वा इदं सर्वं कीर्त्तयेद्वाप्यभीक्ष्णशः ।

तस्य सर्वाणि कार्याणि सिद्धिं गच्छन्त्यविघ्नतः ॥ ३०.३११॥

मनसा चिन्तितं यच्च यच्च वाचाप्युदाहृतम् ।

सर्वं सम्पद्यते तस्य स्तवनस्यानुकीर्त्तनात् ॥ ३०.३१२॥

देवस्य सगुहस्याथ देव्या नन्दीश्वरस्य तु ।

बलिं विभवतः कृत्वा दमेन नियमेन च ॥ ३०.३१३॥

ततः स युक्तो गृह्णीयान्नामान्याशु यथाक्रमम् ।

ईप्सितान् लभतेऽत्यर्थं कामान् भोगांश्च मानवः ।

मृतश्च स्वर्गमाप्नोति स्त्रीसहस्रपरिवृतः ॥ ३०.३१४॥

सर्व कर्मसु युक्तो वा युक्तो वा सर्वपातकैः ।

पठन् दक्षकृतं स्तोत्रं सर्वपापैः प्रमुच्यते ।

मृतश्च गणसालोक्यं पूज्यमानः सुरासुरैः ॥ ३०.३१५॥

वृषेव विधियुक्तेन विमानेन विराजते ।

आभूतसम्प्लवस्थायी रुद्रस्यानुचरो भवेत् ॥ ३०.३१६॥

इत्याह भगवान् व्यासः पराशरसुतः प्रभुः ।

नैतद्वेदयते कश्चिन्नेदं श्राव्यन्तु कस्यचित् ॥ ३०.३१७॥

श्रुत्वैतत्परमं गुह्यं येऽपि स्युः पापकारिणः ।

वैश्याः स्त्रियश्च शूद्राश्च रुद्रलोकमवाप्नुयुः ॥ ३०.३१८॥

श्रावयेद्यस्तु विप्रेभ्यः सदा पर्वसु पर्वसु ।

रुद्रलोकमवाप्नोति द्विजो वै नात्र संशयः ॥ ३०.३१९॥

इति श्रीमहापुराणे वायुप्रोक्ते दक्षशापवर्णनं नाम त्रिंशोऽध्यायः ॥ ३०॥

श्रीशिवसहस्रनामस्तोत्रं वायुपुराणे अध्याय ३० समाप्त।