सुन्दरकाण्डरामायणनिर्णयः
श्री रामजी या
हनुमान जी के पूजन समय हनुमान जी की प्रीति के लिए सुन्दर कांड का पाठ करें-
सुन्दरकाण्डरामायणनिर्णयः
रामाय
शाश्वतसुविस्तृतषड्गुणाय
सर्वेश्वराय बलवीर्यमहार्णवाय ।
नत्वा
लिलङ्घयिषुरर्णवमुत्पपात
निष्पीड्य तं गिरिवरं पवनस्य सूनुः ॥ १॥
चुक्षोभ
वारिधिरनुप्रययौ च शीघ्रं
यादोगणैः सह तदीयबलाभिकृष्टः ।
वृक्षाश्च
पर्वतगताः पवनेन पूर्वं
क्षिप्तोऽर्णवे गिरिरुदागमदस्य हेतोः ॥ २॥
शैलो हरस्य
गिरिपक्षविनाशकाले
क्षिप्तोऽर्णवे स मरुतोर्वरितात्मपक्षः ।
हैमो गिरिः
पवनजस्य तु विक्रमार्थ-
मुद्भिद्य वारिधिमवर्धदनेकसानुः ॥ ३॥
नैवात्र
विक्रमणमैच्छदविश्रमोऽसौ
निःसीमपौरुषबलस्य कुतः श्रमोऽस्य ।
आश्लिष्य
पर्वतवरं स ददर्श गच्छन्
देवैस्तु नागजननीं प्रहितां वरेण ॥ ४॥
जिज्ञासुभिर्निजबलं
तव भक्षमेतु
यद्यत्त्वमिच्छसि तदित्यमरोदितायाः ।
आस्यं
प्रविश्य सपदि प्रविनिःसृतोऽस्मात्
देवाननन्दयदुत स्वकमेषु रक्षन् ॥ ५॥
दृष्ट्वा
सुरप्रणयितां बलमस्य चोग्रं
देवाः प्रतुष्टुवुरमुं सुमनोऽभिवृष्ट्या ।
तैरादृतः
पुनरसौ वियतैव गच्छन्
छायाग्रहं प्रतिददर्श च सिंहिकाख्यम् ॥ ६॥
लङ्कावनाय
सकलस्य च निग्रहेऽस्याः
सामर्थ्यमप्रतिहतं प्रददौ विधाता ।
छायामवाक्षिपदसौ
पवनात्मजस्य
सोऽस्याः शरीरमनुविश्य बिभेद चाशु ॥ ७॥
निःसीममात्मबलमित्यसुदर्शयानो
हत्वैव तामपि विधातृवराभिगुप्ताम् ।
लम्बे स
लम्बशिखरे निपपात लङ्का-
प्राकाररूपकगिराथ च सञ्चुकोचे ॥ ८॥
भूत्वा
बिडालसमितो निशि तां पुरीं च
प्राप्स्यन् ददर्श निजरूपवतीं स लङ्काम् ।
रुद्धोऽनयाऽऽश्वथ
विजित्य च तां स्वमुष्टि-
पिष्टां तयानुमत एव विवेश लङ्काम् ॥ ९॥
मार्गमाणो
बहिश्चान्तः सोऽशोकवनिकातले ।
ददर्श
शिंशपावृक्षमूलस्थितरमाकृतिम् ॥ १०॥
नरलोकविडम्बस्य
जानन् रामस्य हृद्गतम् ।
तस्य चेष्टानुसारेण
कृत्वा चेष्टाश्च संविदम् ॥ ११॥
तादृक्चेष्टासमेताया
अङ्गुलीयमदात्ततः ।
सीताया यानि
चैवासन्नाकृतेस्तानि सर्वशः ॥ १२॥
भूषणानि
द्विधा भूत्वा तान्येवासन् तथैव च ।
अथ चूडामणिं
दिव्यं दातुं रामाय सा ददौ ॥ १३॥
यद्यप्येतन्न
पश्यन्ति निशाचरगणास्तु ते ।
द्युलोकचारिणः
सर्वे पश्यन्त्यृषय एव च ॥ १४॥
तेषां
विडम्बनायैव दैत्यानां वञ्चनाय च ।
पश्यतां
कलिमुख्यानां विडम्बोऽयं कृतो भवेत् ॥ १५॥
कृत्वा
कार्यमिदं सर्वं विशङ्कः पवनात्मजः ।
आत्माविष्करणे
चित्तं चक्रे मतिमतां वरः ॥ १६॥
अथ वनमखिलं
तद्रावणस्यावलम्ब्य
क्षितिरुहमिममेकं
वर्जयित्वाऽऽशु वीरः ।
रजनिचरविनाशं
कांक्षमाणोऽतिवेलं
मुहुरतिरवनादी
तोरणं चारुरोह ॥ १७॥
अथाश्रृणोद्दशाननः
कपीन्द्रचेष्टितं परम् ।
दिदेश
किङ्करान् बहून् कपिर्निगृह्यतामिति ॥ १८॥
समस्तशो
विमृत्यवो वराद्धरस्य किङ्कराः ।
समासदन्महाबलं
सुरान्तरात्मनोऽङ्गजम् ॥ १९॥
अशीतिकोटियूथपं
पुरःसराष्टकायुतम् ।
अनेकहेतिसङ्कुलं
कपीन्द्रमावृणोद्बलम् ॥ २०॥
समावृतस्तथाऽऽयुधैः
स ताडितश्च तैर्भृशम् ।
चकार तान्
समस्तशस्तलप्रहारचूर्णितान् ॥ २१॥
पुनश्च
मन्त्रिपुत्रकान् स रावणप्रचोदितान् ।
ममर्द
सप्तपर्वतप्रभान् वराभिरक्षितान् ॥ २२॥
बलाग्रगामिनस्तथा
स शर्ववाक्सुगर्वितान् ।
निहत्य
सर्वरक्षसां तृतीयभागमक्षिणोत् ॥ २३॥
अनौपमं
हरेर्बलं निशम्य राक्षसाधिपः ।
कुमारमक्षमात्मनः
समं सुतं न्ययोजयत् ॥ २४॥
स
सर्वलोकसाक्षिणः सुतं शरैर्ववर्ष ह ।
शितैर्वरास्त्रमन्त्रितैर्न
चैनमभ्यचालयत् ॥ २५॥
स
मण्डमध्यगासुतं समीक्ष्य रावणोपमम् ।
तृतीय एष
भांशको बलस्य हीत्यचिन्तयत् ॥ २६॥
निधार्य एव
रावणो राघवस्य नान्यथा ।
युधीन्द्रजिन्मया
हतो न चास्य शक्तिरीक्ष्यते ॥ २७॥
अतस्तयोः समो
मया तृतीय एष हन्यते ।
विचार्य
चैवमाशु तं पदोः प्रगृह्य पुप्लुवे ॥ २८॥
स
चक्रवद्भ्रमातुरं विधाय रावणात्मजम् ।
अपोथयद्धरातले
क्षणेन मारुतीतनुः ॥ २९॥
विचूर्णिते
धरातले निजे सुते स रावणः ।
निशम्य
शोकतापितस्तदग्रजं समादिशत् ॥ ३०॥
अथेन्द्रजिन्महाशरैर्वरास्त्रसम्प्रयोजितैः
।
ततश्च वानरोत्तमं
न चाशकद्विचालने ॥ ३१॥
अथास्त्रमुत्तमं
विधेर्मुमोच सर्वदुःसहम् ।
स तेन ताडितो
हरिर्व्यचिन्तयन्निराकुलः ॥ ३२॥
मया वरा
विलङ्घिता ह्यनेकशः स्वयम्भुवः ।
स माननीय एव
मे ततोऽत्र मानयाम्यहम् ॥ ३३॥
इमे च
कुर्युरत्र किं प्रहृष्टरक्षसां गणाः ।
इतीह
लक्ष्यमेव मे स रावणश्च दृश्यते ॥ ३४॥
इदं समीक्ष्य
बद्धवत् स्थितं कपीन्द्रमाशु ते ।
बबन्धुरन्यपाशकैर्जगाम
चास्त्रमस्य तत् ॥ ३५॥
अथ प्रगृह्य
तं कपिं समीपमानयंश्च ते ।
निशाचरेश्वरस्य
तं स पृष्टवांश्च रावणः ॥ ३६॥
कपे कुतोऽसि
कस्य वा किमर्थमीदृशं कृतम् ।
इतीरितः स
चावदत् प्रणम्य राममीश्वरम् ॥ ३७॥
अवेहि
दूतमागतं दुरन्तविक्रमस्य माम् ।
रघूत्तमस्य
मारुतिं कुलक्षये तवेश्वरम् ॥ ३८॥
न चेत्
प्रदास्यसि त्वरन् रघूत्तमप्रियां तदा ।
सपुत्रमित्रबान्धवो
विनाशमाशु यास्यसि ॥ ३९॥
न रामबाणधारणे
क्षमाः सुरेश्वरा अपि ।
विरिञ्चशर्वपूर्वकाः
किमु त्वमल्पसारकः ॥ ४०॥
प्रकोपितस्य
तस्य कः पुरः स्थितौ क्षमो भवेत् ।
सुरासुरोरगादिके
जगत्यचिन्त्यकर्मणः ॥ ४१॥
इतीरिते
वधोद्यतं न्यवारयद्विभीषणः ।
स
पुच्छदाहकर्मणे न्ययोजयन्निशाचरान् ॥ ४२॥
अथास्य
वस्त्रसञ्चयैः पिधाय पुच्छमग्नये ।
ददुर्ददाह
नास्य तन्मरुत्सखो हुताशनः ॥ ४३॥
ममर्ष
सर्वचेष्टितं स रक्षसां निरामयः ।
बलोद्धतश्च
कौतुकात् प्रदग्धुमेव तां पुरीम् ॥ ४४॥
ददाह चाखिलां
पुरीं स्वपुच्छगेन वह्निना ।
कृतिस्तु
विश्वकर्मणोऽप्यदह्यतास्य तेजसा ॥ ४५॥
सुवर्णरत्नकारितां
स राक्षसोत्तमैः सह ।
प्रदह्य
सर्वशः पुरीं मुदान्वितो जगर्ज वै ॥ ४६॥
स रावणं
सपुत्रकं तृणोपमं विधाय वै ।
तयोः
प्रपश्यतोः पुरीं विधाय भस्मसाद्ययौ ॥ ४७॥
विलङ्घ्य
चार्णवं पुनः स्वजातिभिः प्रपूजितः ।
प्रभक्ष्य
वानरेशितुर्मधु प्रभुं समेयिवान् ॥ ४८॥
रामं
सुरेश्वरमगण्यगुणाभिरामं
सम्प्राप्य सर्वकपिवीरवरैः समेतः ।
चूडामणिं
पवनजः पदयोर्निधाय
सर्वाङ्गकैः प्रणतिमस्य चकार भक्त्या ॥
४९॥
रामोऽपि
नान्यदनुदातुममुष्य योग्यम्-
अत्यन्तभक्तिभरितस्य विलक्ष्य किञ्चित्
।
स्वात्मप्रदानमधिकं
पवनात्मजस्य
कुर्वन् समाश्लिषदमुं परमाभितुष्टः ॥
५०॥
इति श्रीमदानन्दतीर्थीयमहाभारततात्पर्यनिर्णये रामचरिते हनुमत्प्रतियानं सुन्दरकाण्डकथानिर्णयः ॥
Post a Comment